Bir Bardak Bozanın 9 Önemli Faydası
Klasik bir Türk içeceği olan boza, başta Balkanlar, Kırım, Kafkaslar, Mısır ve Orta Asya olmak üzere dünyanın birçok yerinde sıkça tüketilmektedir. Özellikle soğuk kış günlerinde tercih edilen ve içinde fosfor, sodyum mineralleri ve çeşitli vitaminler bulunan bir bardak boza vücuda çok değerli faydalar sağlıyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümünden Uz. aynen Beğenilen Akın, bozanın faydaları hakkında bilgi verdi.
Mineral ve vitamin deposu
İnsan sağlığına yararlı mikroorganizmalar içeren fermente tahıl bazlı bir içecek olan boza, ülkemizde; Darı, mısır, pirinç, çavdar, yulaf, buğday gibi tahılların öğütülmesi, su katılarak pişirilmesi ve ardından şeker ilave edilerek maya ile laktik asit fermantasyonuna tabi tutulmasıyla üretilir. Boza koyu kıvamlı, açık sarı renkte, tatlı-ekşi tatta ve asidik-alkollü bir kokuya sahiptir. Fermentasyon izleri olan laktik asit ve CO2 bozaya lezzet ve ferahlatıcı özellik verir. boza; Fosfor ve sodyum mineralleri ile A, B1, B2, E, C ve Niasin vitaminlerini içerir.
bozanın 9 faydası
- Sağlığa etkileri üzerine yapılan araştırmalar, bozanın içerdiği fenolik bileşenler ve antioksidan aktivite açısından değerli bir kaynak olduğunu ortaya koymaktadır. Bozanın ham maddesi olan tam taneli tahıllar fenolik elementler açısından oldukça zengindir. Fenolik bileşikler antioksidan özelliklere sahip olup, kanser ve kalp hastalıkları gibi serbest radikallerin dahil olduğu dejeneratif hastalıklara karşı koruyucu etki göstermektedir.
- Fermente probiyotik gıdalar, canlı mikroorganizmalar içerdiklerinden dolayı bağırsak mikrobiyotası ve genel sağlık üzerinde faydalı etkilere sahiptir.
- Geleneksel fermente gıda sınıfına giren boza, probiyotik yapısı ve yüksek laktik asit içeriği nedeniyle bağırsak florasını olumlu yönde etkiler.
- “Sıvı ekmek” olarak da adlandırılan boza, vücuda sıcaklık veren yüksek kalorili bir içecektir. Yüksek kalorisi nedeniyle tok tutan boza, zengin bir vitamin ve mineral kaynağıdır.
- Yüksek protein, yağ ve karbonhidrat içeriği nedeniyle oldukça besleyicidir.
- Besin değeri ve kalorisi yüksek bir içecek olduğu için kilo almak isteyenler, ergenlik çağındaki bireyler, sporcular, hamileler ve emzirme dönemindeki anneler için tercih edilen bir güç kaynağıdır.
- Emzirme döneminde anne sütünü artırma etkisi görülmüştür.
- Niasin içeriğinden dolayı kalp ve damar hastalıklarına olumlu etkisi araştırılmaktadır.
- Boza, salep gibi öksürük tedavisinde kullanılmaktadır.
Tüketim ölçüsüne dikkat edilmelidir
Yüksek karbonhidrat içeriği nedeniyle; Obezite ve diyabet hastalarının gebelik diyabeti yani gebelik diyabeti olan bireylerin porsiyon kontrolünü bir uzman eşliğinde belirlemesi daha uygundur. Ayrıca yüksek fosfor içeriğinden dolayı böbrek hastalarına olumsuz etki edebilir.
İster sıcak ister soğuk içebilirsiniz
“Boza sıcak mı soğuk mu yenir?” sorusu tartışma konusu olabilir. Boza tüketimi daha çok geceleri yapılmaktadır. Bunun çıkış noktası bozanın gündüz sıcaklığında bozulabilir olmasıdır. Bozacılar’ın hava karardıktan ve hava soğuduktan sonra satmasının nedeni budur. Boza, sıcak bir içecek olarak algılansa da aslında çoğunlukla soğuk içilir. Ancak tercihe bağlı olarak marketten alınan veya dolapta kıvamı ağırlaşan boza ısıtılarak tek ölçü olarak tüketilebilir.
Boz ayıyı uzun süre bekletmeyin
Boza tüketiminde en değerli noktalardan biri de muhafazasıdır. Bozanın muhafazası tercihen buzdolabında +4 derecede olmalıdır. Yüksek sıcaklıklarda maya ve asetik asit bakterileri hızla çoğalarak bozanın duyusal özelliklerinde değişikliklere neden olur. Bozanın raf ömrü 15 gündür ve pH değeri 3,5’in altına düşene kadar fermantasyonun her aşamasında tüketilebilir. Çalışmada boza +4°C’de saklandığında raf ömrünün 1 veya 2 hafta ortasında olduğunu ve daha sonra iz asitliğinin yükselerek kullanılmaz hale geldiğini belirtmişlerdir.
Boza nasıl yapılır?
Ham maddeler (darı, mısır, pirinç, çavdar, yulaf, buğday gibi tahıllar) → Kaynatma (1-2 saat) → Soğutma ve süzme → Lor şekeri (%20’ye kadar) → Fermantasyon (15-25°C, 24 saat) ) → Soğutma (15°C’nin altında) → Paketleme ve saklama
İlk olarak, tahıl yeterince yumuşayana kadar kaynatılır. Püre haline getirilir ve ince gözlü süzgeçten geçirilir. Süzülen kısım tamamen soğutulur. Bu ortada ılık süt, toz şeker ve maya bir kapta karıştırılır. Hazırlanan bulgur lapasına maya ilave edilerek 24 saat bekletilmek üzere serin ve karanlık bir ortama alınır. Orta sırada bekleyen bozanın kapağı açılarak havası alınır. 24 saat sonra boza karışımına toz şeker ve su azar azar ilave edilerek istenilen kıvama getirilir. Daha sonra kıvamının biraz daha artması için buzdolabına kaldırılır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
